فرش استان شیراز

تاریخچه فرش دست بافت

فرش‌های دست بافت شیراز اغلب توسط عشایر بخش‌های مختلف استان فارس و همچنین تعدادی از شهرها و روستاهای استان نظیر آباده و فسا تهیه می‌شوند و با طرح‌هایی نظیر قشقایی، افشار، خمسه، آباده و… خودنمایی می‌کنند. یکی از ویژگی‌های این هنر استفاده از نقش بلبل است که به‌طور کل پرندگان در فرش‌های شیرازی نمادی از قناعت و خوشبختی هستند. تنوع رنگی این فرش‌ها محدود است و گره‌های آن خیلی ریز نیست. رنگ‌ها نیز معنای خاص خود را دارند و رنگ زرد نشانه شادی، رنگ قرمز نشانه زندگی و رنگ‌ تیره نشانه درد و اندوه است. فرش‌های این منطقه نرم، ظریف و نازک هستند و گره آن‌ها به‌صورت متقارن (ترکی) و نامتقارن (فارسی) است.

گبه

در سفر به شیراز می‌توانید گبه‌های زیبا را برای سوغاتی خریداری کنید. این هنر زیبا نیز همچون فرش دست بافت، در میان عشایر قشقایی و اقوام لر بخش‌های مختلف استان فارس رواج دارد. گبه، فرشی با الیاف پنبه یا پشم است که معمولا در ابعاد کوچک بافته می‌شود و شامل طرح‌های هندسی و نقش‌های خیالی و ذهنی است. به‌عبارتی، بافنده گبه هیچ طرح از پیش آماده‌ای برای بافت ندارد و با الهام از طبیعت و ذهن قدرتمند خود دست به خلق چنین هنری می‌زند. بی‌دلیل نیست که گاهی اوقات زیبایی گبه از بقیه دست بافته‌ها فراتر می‌رود.

گبه‌های شیراز به‌دلیل استفاده از نقش و رنگ زیاد، معمولا از تنوع بسیار بالایی برخوردار هستند. در گبه‌هایی که عشایر قشقایی می‌بافند، شیر به‌عنوان نماد جوانمردی رواج زیادی دارد. طرح‌های ترنج، ستاره، لچک، نقش، خشتی، نقش حیوانات و… نیز در گبه‌های این منطقه دیده می‌شود.

گلیم

گلیم می‌تواند انتخاب دیگر گردشگران برای سوغات شیراز باشد. برای بافت گلیم نیز همچون گبه از نقش‌ خاصی استفاده نمی‌شود و عمده این نقش‌ها ذهنی هستند. زنان و دختران روستایی و عشایر قشقایی اغلب به بافت گلیم می‌پردازند و با هنر خود نقش مهمی در رشد و ارتقای این هنر اصیل ایفا می‌کنند. گبه‌های قشقایی تمام پشم هستند و نقش‌هایی مانند لچک ترنج، ستاره، خشتی، حیوانات و… در آن‌ها کاربرد دارد. برای خرید گلیم‌های قشقایی کافی است به بازار‌های شیراز سری بزنید و از میان محصولات متنوعی نظیر کف‌پوش، پادری، روانداز، خورجین و… دست به انتخاب بزنید.

جاجیم

جاجیم یکی از صنایع دستی معروف شیراز است که در بازار وکیل به‌وفور یافت می‌شود و از کیف و کفش تا رواندازهای زیبا در آن به فروش می‌رسد. برخی از جاجیم‌ها یک رو و برخی دیگر دو رو هستند؛ ضمن اینکه نقشه متفاوتی دارند که باعث تفاوت در شکل آن‌ها می‌شود. قیمت این هنر زیبا بسیار ارزان‌تر از فرش است و از همین رو افراد بیشتری قادر به تهیه آن هستند. بسیاری از عشایر برای پوشاندن رختخواب و اثاثیه خود از جاجیم استفاده می‌کنند.